Ներածություն
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի Միջին դպրոցի 7-րդ դասարանի սովորողները «Կենսաբանություն» առարկայի շրջանակում ուսումնասիրում են երկրի ողջ կյանքի բազմազանությունը` բույսերի, կենդանիների, սնկերի, մանրէների, մարդու, բջջի կառուցվածքային և կենսագործունեության առանձնահատկությունները, կենդանի օրգանիզմների ողջ բազմազանությունը, դրանց կազմավորվածության տարբեր մակարդակները և կառուցվածքի առանձնահատկությունները, բջջի քիմիական բաղադրությունը, կենդանի օրգանիզմների կենսագործունեության բոլոր գործընթացները և կենդանի օրգանիզմների դերը մարդու կյանքում և բնության մեջ։ Դասընթացի ծրագրով որոշված թեմաները ուսումնասիրելուց հետո գիտելիքները կիրառել գործնական աշխատանքների մեջ և ստեղծել տեխնոլոգիական ուսուցում և իրականացնել արտադրական ուսուցում, որը նաև կգնա ընտանեկան դպրոց։ Ուսումնասիրելով կենդանի օրգանիզմների օգտակար և վնասակար հատկությունները՝ որոշ թեմաների շուրջ իրականացնել արտադրական ուսուցում, որը սովորողի գիտելիքը կամրապնդի գործնական աշխատանքի շնորհիվ։
«Կենսաբանություն» առարկայի ուսուցման նպատակ․
- Ծանոթացնել կենդանիների բազմազանությանը, կենսագործունեության առանձնահատկություններին, ձևավորել և զարգացնել գիտելիքներ կենդանի-բնություն կապի, փոխներգործության մասին:
- Ճամփորդությունների միջոցով կապ ստեղծել բնության և սովորողների միջև:
- Փորձերի միջոցով ապացուցել, որ կենդանի օրգանիզմների դերը մեծ է մարդու կյանքում և իրականացնել արտադրական ուսուցում:
- Ուսուցանել գիտելիքներ մարդու օրգան–համակարգային կառուցվածքի և ֆունկցիաների, ինչպես նաև սպառնացող հիվանդությունների մասին:
- Ընդլայնել գիտելիքներն առողջ ապրելակերպի կանոնների, վնասակար սովորություններից զերծ մնալու (ծխել, ալկոհոլ, թմրանյութեր), վնասվածքների դեպքում առաջին օգնություն ցուցաբերելու վերաբերյալ:
- Ուսուցանել և զարգացնել կարողություններ և հմտություններ ընդհանուր կենսաբանության մասին` կյանքի ծագման, կենդանի օրգանիզմների բջջային կառուցվածքի, ժառանգականության օրինաչափության, նյութերի և էներգիայի փոխանակության մասին:
- Սովորողի մեջ սերմանել խելամիտ և հարգալից վերաբերմունք բնական միջավայրի նկատմամբ, նպաստել էկոլոգիական դաստիարակության և էկոլոգիական խնդիրների լուծմանը:
- Կապ հաստատել բնագիտական այլ առարկանների հետ` իրականացնելով միջառարկայական փորձեր:
- Իրականացնել օտար լեզուների կիրառումը` բնագիտական նյութերի թարգմանության ընթացքում:
- Շանոթացնել կիրառական կենսաբանության ճյուղերի հետ` հատկապես ՀՀ- ում:
- Ստեղծել ուսումնական նյութեր կրթությունը պատշաճ մակարդակով կազմակերպելու և մատուցված նյութը սովորողի սեփականությունը դարձնելու նպատակով, կիրառվում են բազմաթիվ լաբորատոր-գործնական աշխատանքներ` շրջապատող միջավայրում գտնվող կենդանի օրգանիզմների զննում, դիտարկում, մանրադիտակային հետազոտում, արտադրական ուսուցում , ուսումնական ճամփորդությունների կազմակերպում:
- Գիտելիքները կիրառել գործնական աշխատանքների մեջ և ստեղծել տեխնոլոգիական ուսուցում և իրականացնել արտադրական ուսուցում:
Թեմատիկ պլան․
7-րդ դասարան (34 ժամ, շաբաթական 1 ժամ)
- Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել հմտություններ և կարողություններ կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքի, կեսագործնեության առանձնահատկությունների, բնության հետ փոխհարաբերությունների մասին:
- Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել հմտություններ և կարողություններ կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքի, կեսագործունեության առանձնահատկությունների, շրջապատող բնության հետ փոխհարաբերությունների մասին։
- Ուսուցանել կենդանի օրգանիզմների օգտակար և վնասակար հատկությունների մասին գիտելիքներ և օգտակար օրգանիզմների ճիշտ և արդյունավետ կիրառումը մարդու կյանքում և բնության մեջ, որից կարող ենք ստանել նաև արտադրություն։
1.Ներածություն – կենդանի համակարգեր, կյանքի կազմավորվածության մակարդակներ
2.Նախակորիզավորների թագավորություն
1.Ընդհանուր բնութագիրը,
ծագումը
2.Բակտերիաների կառուցվածքը
3.Նախակորիզավորների դերը բնական համակեցություններում և մարդու կյանքում
3.Սնկերի թագավորություն
1.Ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, միաբջիջ և բազմաբջիջ սնկերի կառուցվածքը
2.Սնկերի հիմնական խմբերը` մակաբույծ և օգտակար սնկեր
3.Սնկերի օգտագործումը սննդի և մանրէակենսաբանական արդյունաբերության մեջ
4.Բույսերի թագավորություն – Ստորակարգ բույսերի ենթաթագավորություն — ջրիմուռների, քարաքոսների ընդհանուր բնութագիրը, կառուցվածքային առանձնահատկությունները, դերը բնության մեջ և գործնական նշանակությունը
5.Բարձրակարգ բույսերի ենթաթագավորություն
Սպորավոր բույսեր
Մամուռների, ձիաձետերի, պտերանմանների կառուցվածքային առանձնահատկությունները, տարածվածությունները և դերը բնության մեջ
Սերմավոր բույսեր Մերկասերմերի և ծածկասերմերի կառուցվածքը, առանձնահատկություններ
6.Կենդանիների թագավորություն
Նախակեդանիների ենթաթագավորություն: Ընդհանուր բնութագիրը, դասակարգումը,
Բազմաբջիջների ենթաթագավորություն
Ընդհանուր բնութագիրը, կենսագործնեության և կառուցվածքի առանձնահատկությունները
7.Աղեխորշավորների տիպ: Բազմազանությունը, կառուցվածքի, կենսագործնեության, բազմացման առանձնահատկությունները
8.Կլոր և տափակ որդերի տիպ: Ընդհանուր բնութագիրը: Մակաբույծ որդերիցառաջացող հիվանդություները և դրանցից զերծ մնալու միջոցները
Օղակավոր որդերի տիպ: Ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, դերը բնության մեջ ևմարդու կյանքում
9.Փափկամարմիների տիպ
Կառուցվածքի, կենսագործունեության առանձնահատկությունները, դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում
10.Հոդվածոտանիների տիպ:
Կառուցվածքի, կենսագործունեության առանձնահատկությունները, դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում: Շերամապահությունը և մեղվաբուծությունը Հայաստանում (արարատյան որդան կարմիր)
11.Քորդավորների տիպ: Ընդհանուր բնութագիրը կենսագործնեության և կառուցվածքի առանձնահատկությունները: Նշտարիկի կառուցվածքը և կենսագործունեությունը
12.Հայաստանում հանդիպող ձկները և դրանց պահպանությունը
13.Երկկենցաղների դաս
Կառուցվածքը, կենսագործունեության առանձնահատկությունները, դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում
14.Սողունների դաս
Թեփուկավորներ , կոկորդիլոսներ: Ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, կառուցվածքային և կենսգաործունեության առանձնահատկությունները
15.Թռչուների դաս
Ընդհանուր բնութագիրը,
ծագումը, բազմացումը և զարգացումը, կենսագործնեության առանձնահատկությունները, դերը բնության մեջ և մարդուկյանքում:
Հայաստանում հանդիպող թռչունները և դրանց պահպանությունը:
16.Կաթնասունների դաս:
Կառուցվածքը, կենսագործնեության առանձնահատկությունները, դերը բնությանմեջ և մարդու կյանքում:
Հայաստանում հազվադեպ հանդիպող տեսակների պահպանման միջոցառումներ:
Միջառարկայական կապեր
Աշխարհագրություն
Սովորողները պետք է պատկերացում ունենան տարբեր աշխարհամասերի կենդանական և բուսական աշխարհի բազմազանության, երկրագնդի զարգացման պատմության ընթացքում դրանց որոշակի տեսակների անհետացման պատճառների և հետևանքների մասին։
Հայոց լեզու և գրականություն
Վերլուծել տարբեր աղբյուրներից ստացված գիտական և տեխնիկական տեքստերը հաստատելու համար, որ կենսաբազմազանությունը ունի մի շարք առավելություններ, ներառյալ՝ հողերի ձևավորումը և պաշտպանությունը, սննդանյութերի ձևավորումը, սնունդը, բուժիչ պաշարները, անտառները, հանգստի և զբոսաշրջության ապահովումը։
Տարբեր աղբյուրներից հավաքել, համակարգել տվյալներ և հիմնավորել այն գաղափարը, որ կենսաբազմազանության պահպանումը կարևոր է ինչպես ազգային, այնպես էլ անհատական հեռանկարների տեսանկյունից:
Տեխնոլոգիա
Դասընթացի ծրագրով որոշված թեմաները ուսումնասիրելուց հետո գիտելիքները կիրառել գործնական աշխատանքների մեջ և ստեղծել տեխնոլոգիական ուսուցում և իրականացնել արտադրական ուսուցում, որը նաև կգնա ընտանեկան դպրոց։
ՏՀՏ-ների օգտագործում
Հաշվի առնելով սովորողների նախասիրությունները՝ դասավանդողի կողմից ընտրվում են տարբեր թեմաներ, նյութեր, համացանցից նոր նյութերի հայթայթում և քննարկում, տեսանյութերի ցուցադրում, բանավեճերի, վիկտորինաների, մրցույթների, խաղերի կազմակերպում:
Այսպիսով, սովորողը ստանում է կայուն գիտելիք` հիմնված իր իսկ կատարած փորձերի և դիտարկումների վրա:
Կատարած հետազոտությունների, դիտարկումների, փորձերի, ուսումնական ճամփորդությունների վերաբերյալ պատրաստվում են նյութեր, որոնցից լավագույնները տեղադրվում են կրթահամալիրի կայքում:
Նախատեսված թեմաները էլեկտրոնային փոստով տրամադրվում են սովորողներին: Յուրաքանչյուր տեքստին կցված են համապատասխան տեղեկություններ, որոնք սովորողին կօգնեն ճիշտ տեղեկատվությունից օգտվել։
Դասավանդողի և սովորողի կողմից օգտագործվող թվային միջոցները և դրանց գործածման ոլորտները
1․Հեռուստացույց
Պրոյեկտոր- հեռուստացույց ֆիլմերի, ուսումնական նյութերի դիտում, ներկայացում, քննարկում
2․Ուսումնական խաղեր
Բջջային հավելվածներ
Smart Notebook, Power Point ծրագրով պատրաստած դասերի դիտում, օգտագործում, քննարկում
3․Թվային ֆոտոխցիկ-տեսախցիկ
Նյութերին կցվող լուսանկարների համար
Ուսումնական ճամբորդությունների, հասարակական նախագծերի հաշվետվության համար
Ֆիլմերի, ուսումնական նյութերի, տեսահոլովակների պատրաստում
4․ Անհատական նութբուք-նեթբուք
Առցանց աշխատանքի իրականացում դասարանում և տանը
Ուսումնական օրացույց
Ուսումնական օրացույցով որոշված բոլոր միջոցառումներին սովորողների և դասավանդողների մասնակցության համար նյութերի, փորձերի, նախագծերի պատրաստումը և իրականացումը խրախուսվում է տարբեր մրցանակներով` ուսումնա – հետազոտոկան ճամփորդություններ, ճամբարներ, ՏՏ-գործիքներ դրամական վաուչերներ (որոնք օգտագործվում են նոր ՏՀՏ-ներ ձեռք բերելու համար): Նախատեսված միջոցառումներն և սովորողների, դասավանդողների կատարվող աշխատանքները:
Նախագծային առաջադրանքների ստեղծում և կատարում, սովորողների կատարած աշխատանքի ստուգում:
Հանրակրթական Դիջիթեքի համար տեսաֆիլմերի, հոլովակների պատրաստում:
Հեղինակային մանկավարժության ամենամյա հոդվածներ, ուսումնահետազոտական աշխատանքներ:
Մխիթար Սեբաստացու օրեր. կրթահամալիրի տոնը – մրցաշարերի մասնակցություն:
Տեխնոլոգիական հանրակրթության, արտադրությամբ ուսուցման «Ձոն» ստուգատեսի մասնակցություն:
Բնաագիտատեխնիկական ստուգատեսի մասնակցություն:
Զատկական ծեսին մասնակցություն` ածիկների ցանում, ձևավորում, բակային տարածքների կանաչապատում:
Հեղինակային մանկավարժության ամենամյա մայիսյան հավաք — բաց դասերին մասնակցությունը, ինչպես նաև որպես փորձագետ այլ դասերին հանդես գալը` դասալսում և լուսաբանում, հոդվածներ, նյութեր:
Դասարանում և տանը ուսումնական պարապմունքի, ինքնակրթության կազմակերպում:
Սովորողներին նաև տրվում է ուսումնական կայքերի հղումների ցանկ, որոնցից օգտվելով՝ սովորողը զբաղվում է ինքնակրթությամբ: ստանում է որևէ տնային առաջադրանք և ինքնուրույն պատրաստում նյութ, որը հետագայում ներկայացվում, բացատրվում է դասարանում:
Ինչպես եմ գնահատել սովորողներին
Գրականություն
1. Валова В. Д.., Основы экологии, Москва , 2005г.
2. Кемп П., К., Апмс.Введении в биологию. Москва, 1998г.
3. Захаров В. Б., В.И. Сонин. Биология.Многообразия живих организмов. Учеб. Для 7 кл.общеобразоват. учер. Москва Дрофа, 2004г
4. Захаров В. Б., В.И. Сонин. Общая биология. Учеб. Для 10 кл.общеобразоват. учер. Москва Дрофа, 2004г
5. Захаров В. Б., В.И. Сонин. Общая биология. Учеб. Для 9 кл.общеобразоват. учер. Москва Просвещение, 2003г
1 6. biola.narod.ru/interes.html
7. http://www.sec.orq. za/aids/aifact.html: Let’s start with the facts
8. muzey-factov.ru/tag/biology
«Биология. Животные.», 7 класс, Константинов В.М. и др.
«Биология. Человек и его здоровье, 8 класс, Рохлов В.С., Трофимов С.Б.
«Биология. Животные., 7 класс, Константинов В.М. идр.
Հասմիկ Ուզունյանի բլոգ 